Mensen scheiden al duizenden jaren zout van water en produceren uit zout zeewater zowel zout als zoet drinkwater. Maar er zijn grenzen aan wat kan worden bereikt – soms met drastische gevolgen. Toen de mensen van het oude Mesopotamië er niet achter kwamen hoe ze hun irrigatiewater moesten ontzilten en de ophoping van zouten in hun bodem moesten voorkomen, stortte hun samenleving in. “Het is een van de oudste, saaiste, maar ernstige problemen ter wereld”, zegt Sujay Kaushal, een hydroloog aan de Universiteit van Maryland in College Park.
Dit probleem wordt nu urgenter omdat het zoutgehalte van zoet water om verschillende redenen toeneemt. De stijgende zeespiegel duwt zout naar het grondwater aan de kust, terwijl elders overmatige grondwaterwinning diepere, zoute wateren naar aquifers trekt. En menselijke activiteiten – van het ontdooien van wegen tot het wassen van kleding en het bemesten van velden – vervuilen het oppervlaktewater met vele soorten zout. Afgelopen oktober meldden Kaushal en zijn collega's dat het zoutgehalte in de grote beken en rivieren over de hele wereld omhoogschoot; sommige wateren zijn nu meerdere malen zouter dan enkele decennia geleden 1. De verzilting van zoetwater is een enorm mondiaal probleem en geen regionaal probleem, zegt hij.
Een tweede, daarmee samenhangend probleem is de toenemende last van problematische afvalalkaliën. Een verscheidenheid aan industrieën – van de olie- en gaswinning tot de ontziltingsinstallaties die drinkwater produceren – produceren zout afvalwater dat duur is om te verwijderen. “We moeten iets met de logen doen”, zegt Menachem Elimelech, milieuingenieur aan de Yale University in New Haven, Connecticut.
…
Prijsdrempel
Of een van deze ideeën succesvol zal zijn, hangt af van economische factoren. Als de SWCC al het beschikbare natriumchloride uit het ontziltingswater van Saoedi-Arabië zou halen, merkt Fellows op, zou dat voldoende zijn om een derde van de wereldmarkt te bevoorraden. Aan de andere kant zouden afvalvloeistoffen uit de ontzilting van brak water het overvloedige minerale gips kunnen leveren, maar het is onwaarschijnlijk dat de pekelwinning uit conventioneel gebroken gesteente economisch zou kunnen concurreren.
Nieuwe markten, zoals de introductie van door zout aangedreven technologieën, waaronder zink-broombatterijen, zouden een nieuwe vraag naar bepaalde zouten kunnen creëren, zegt Fellows. Regelgeving zou ook een rol kunnen spelen, hetzij door de verwijdering van bijtende afvalstoffen duurder te maken, hetzij door het gebruik van op pekel gebaseerde zouten in verschillende toepassingen aan te moedigen, zoals op pekel gebaseerd gips in strooizout.
Eén ding is duidelijk: de behoefte aan zoet water neemt toe. Nieuwe technologieën om de huidige grenzen van ontzilting aan te pakken zijn belangrijk, zeggen onderzoekers. Maar het is geen alternatief voor de nog steeds essentiële stap van het behoud van zoet water. Het zal altijd energie, tijd of landoppervlak kosten om zout van water te scheiden, dus er zal altijd een prijs zijn voor ontzilting. “Er bestaat geen magie”, zegt Elimelech.
